Het wereldwijde weer en de zee

Even een snelle quiz. Wat hebben auto’s, kettingzagen, koeien  en rijstvelden met elkaar gemeen?

Als je “niet veel” antwoordde heb je voor een deel gelijk. Toch is er iets dat deze verschillende dingen verbindt: ze laten namelijk allemaal broeikasgassen de atmosfeer in. Die gassen houden de warmte van de aarde vast, net zoals het glas van een broeikas het gebouw warm houdt.

Het begint wat warmpjes te worden.

Het meest beroemde broeikasgas is koolstofdioxide, of CO2. Maar er zijn meer, zoals methaan. Onze auto’s en kettingzagen laten CO2 vrij in de lucht, terwijl koeien en rijstvelden methaan uitstoten. Wanneer er steeds meer broeikasgassen in de atmosfeer komen, verandert de aarde in een grote kas. Wanneer warmte decennialang wordt vastgehouden, begint onze planeet langzaam te koken.

Deze ophoping van warmte zorgt voor de opwarming van de aarde. Maar omdat de warmte meer effecten heeft, hebben wetenschappers het liever over “klimaatverandering”. Wanneer de temperatuur stijgt, verandert dat het ingewikkelde klimaat van de aarde. En het verandert niet overal hetzelfde, op sommige plaatsen zal het meer gaan regenen, op andere plekken juist minder. Sommige gebieden krijgen warmere zomers, andere koudere winters, gek genoeg.

Slechts een paar graden

Als je naar de cijfers kijkt lijkt het niet alsof de temperatuur op aarde echt veranderd is. In de laatste eeuw is de planeet gemiddeld slechts ongeveer 0.8° C opgewarmd. Maar net zoals je lichaam, is onze planeet erg gevoelig voor veranderingen.

Als je koorts hebt en je temperatuur opneemt, zul je misschien 37.8° C op de thermometer zien staan. Dat is niet zo veel anders dan je normale 37.0° C – maar 0.8° namelijk – maar je kunt wel hoofdpijn en rillingen hebben, en je gewoon helemaal moe en ziekjes voelen.

Broeikasgassen en de zee

Hoewel politici en kranten nog steeds twijfelen of onze planeet echt opwarmt, zijn de meeste wetenschappers het met elkaar eens dat het klimaat van de aarde aan het veranderen is, en dat mensen de grootste oorzaak daarvan zijn. Waar ze het ook over eens zijn, is dat het een stuk erger zou zijn als we de zee niet hadden.

De zee kan namelijk CO2 uit de atmosfeer opnemen en veranderen in stoffen die in het water blijven. Dat gebeurt niet door levende wezens, het is puur een chemisch proces tussen de CO2 en het water.

Het goede nieuws voor mensen en andere landdieren, is dat de zee een boel van de door ons vrijgelaten CO2 heeft opgenomen. Dat is goed nieuws omdat de CO2 niet als broeikasgas werkt zolang het in de zee zit.

En dan nu het slechte nieuws

Emiliania huxleyi, een bepaalde soort fytoplankton die schilden van calcium carbonaat bouwt om zijn lichaam te beschermen. Deze soort loopt gevaar nu de zee steeds zuurder wordt. Afbeelding van Jeremy Young

Helaas is er ook slecht nieuws. Wanneer CO2 en water met elkaar reageren, vormen ze een molecuul genaamd carboonzuur. Terwijl de zee meer en meer CO2 uit de atmosfeer opslurpt, wordt het zeewater steeds zuurder door al het carboonzuur dat er ontstaat.

Dat betekent nog niet dat zwemmen in zee gevaarlijk wordt. Sterker nog, de zee is van nature minder zuur dan puur water! Wel is het zo dat de veranderingen in de pH-waarde, hoe zuur de zee is, problemen oplevert voor een boel wezens die in het water leven. 

Bepaalde soorten plankton maken schildjes om hun lichamen mee te beschermen. Die schilden maken ze van het mineraal calcium carbonaat, wat je waarschijnlijk kent als krijt. 

Wanneer het zeewater steeds zuurder wordt, wordt het veel moeilijker voor dat plankton om hun schildjes te maken. En niet alleen zij komen in de problemen. Ook bijvoorbeeld koraal loopt gevaar, omdat zij hun riffen opbouwen uit calcium carbonaat.

Hoe ziet de toekomst er uit?

Wetenschappers maken zich zorgen over de wezens die calcium carbonaat nodig hebben om te overleven. Ze zijn ook bang dat de zee steeds minder CO2 zal kunnen opnemen. 

Stel je voor dat de zee is zoals de ruimte onder je bed. Wanneer je je kamer opruimt kun je maar een bepaalde hoeveelheid dozen en speelgoed in die ruimte stoppen. Uiteindelijk zit het vol. Dan zul je echt moeten gaan opruimen, of het risico lopen dat je ouders boos worden. 

Als planeet doen we hetzelfde. Voordat de zee vol zit en geen CO2 meer kan opnemen zullen we iets moeten doen en minder broeikasgassen gaan produceren.