Fenotip: Genetik yapı ve çevre arasındaki etkileşimden kaynaklanan bireyin dış görünüşü. Fenotip özellik.
Gen: Hücreye protein(ler)in nasıl üretileceği konusunda talimat veren bir DNA bölgesidir. Bir insan olarak genellikle bir kısmını annenizden diğer kısmını babanızdan olmak üzere bir dizi talimat alırsınız.
Kalıtım: Bir ebeyeynden nesilden nesile aktarılan genetik bilgi.
Karakter: Çevreden etkilenen ve/veya genlerin sonucu olan bir organizmanın özelliğidir. Özellikler saç rengi ve şekli veya bir bitki yaprağının büyüklüğü gibi fiziksel olabilir. Aynı zamanda bu genetik karakterler kuşlarda yuva oluşturma davranışı gibi davranışlar da olabilir.
Mendel’in kalıtım modeline bağlı olarak insanlarda kolayca tanımlanabilen fenotiplerin bir listesi aşağıdadır. Bu özelliklerin baskın veya çekinik alellerini taşıyıp taşımadığınızı görmek için aynada kendinize bakın.
Yarık çene (baskın) | Yarık olmayan çene (resesif) | |
Yanak gamzeleri (baskın) | Yanak gamzeleri yok (çekinik) | |
Ayrı kulak memeleri (baskın) | Yapışık kulak memesi (çekinik) | |
Yüz çilleri (baskın) | Yüz çilleri yok (çekinik) | |
Başparmağın bükülmemesi (baskın) | Başparmak bükülmesi (çekinik) | |
Saç çizgisi görünümü V şeklinde (dul zirvesi) | Saç çizgisi görünümü V şeklinde değil | |
Bununla birlikte, özelliklerin ifadesi, yukarıda listelenenlerden veya Mendel'in bahçesinde gözlemlediğinden çok daha karmaşıktır. Bazen onlarca, hatta yüzlerce gen tek bir özellikte rol oynayabilir! Bazı durumlarda genler hücrede fenotipi değiştiren süreçleri durdurabilir veya tam tersi ilerletebilir. Öte yandan, sıcaklık, ışık ve besin seviyeleri gibi çevresel faktörler bir fenotipin gelişimini etkiler. Aşağıda, insanlarda çoklu genler arasındaki etkileşimi gösteren özelliklerin bir listesi bulunmaktadır.
Göz rengi | ||
Saç rengi | ||
Dil yuvarlama yeteneği | ||
Kaynaklar:
List of Mendelian traits in humans. In Wikipedia. Retrieved July 20, 2010, from https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Mendelian_traits_in_humans
Additional images via Wikimedia. Close up of iris by Petr Novák.
By volunteering, or simply sending us feedback on the site. Scientists, teachers, writers, illustrators, and translators are all important to the program. If you are interested in helping with the website we have a Volunteers page to get the process started.