Hayal Gücü Uçuşları

Zaman zaman neredeyse herkes, bir kuş gibi uçabilmeyi dilemiştir. Herhangi bir mekanik alet olmaksızın şehrinizin veya kasabanızın üzerinde sadece havada süzülme düşüncesi bile bu tüylü hayvanlara imrenmemiz için bize bir neden vermektedir.

Peki neden insanlar uçamaz ve kuşların bir uçağa veya planöre ihtiyaç duymaksızın havalanmalarını sağlayan, onları o kadar özel kılan şey nedir? Bu sorunun basit cevabı, kuşların tüylere ve onları hafif fakat güçlü yapan içi boş kemiklere sahip olmasıdır. Fakat tüylerin hikayesinde uçmaktan daha fazlası vardır. Gerçekte kuş tüylerinin birçok farklı kullanım alanı vardır.

Sadece Uçmak İçin Değil Mi?

Tüyler uçmanın yanı sıra diğer birçok kullanım alanlarına  sahiptirler. Kuşlar, tüylerini kaç farklı şekilde kullanılırlar? Kuşların tüylerini kullandıkları yaklaşık 23 farklı yol vardır. Bütün kuşlar, tüylerini aynı şekilde kullanmazlar fakat grup olarak tüylerini birçok yaratıcı ve ilginç şekillerde kullanırlar.

Tüy İşlevleri

Sizce kuşlar tüylerini kaç farklı şekilde kullanır? Bir düşünün ve eğer listeniz çok uzarsa, bunları bir yere yazın. Bitirdiğinizde listenizi bizimkisi ile karşılaştırın. Linke tıklamadan önce listenizi hazırladığınızdan emin olun! | 23 Tüy işlevi |

 

Kuşların nasıl uçtuğunu hiç merak ettiniz mi? Onları yerden kaldıran, havada uçmalarını ve süzülmelerini sağlayan nedir? Bu aktiviteyi deneyin ve bir ipucu elde edebilirsiniz.

Bir kağıt parçası alın. Bunun için kullanabileceğiniz en iyi kağıt türü, dergilerde kullanılan ince kağıtlardır.

İki elinizle kağıdın kısa kenarını ağzınıza doğru tutun.

Kağıdın üst kısmı boyunca sertçe üflerseniz ne olacağını düşünürsünüz? Aşağı mı yoksa yukarı mı hareket edecek? Şimdi deneyin. Daha fazla bilgi edin

Tüy Çeşitleri

 

Tüylerin çok fazla iş yapması için, birden fazla çeşitlerinin olması gerekir. Uçuş ve yönlendirme için, tüylerin bazıları  uzun ve güçlüdür. Diğerleri yumuşak ve ince tüylüdür. Bu tüyler, kuşu sıcak tutmak için çok iyidir. Aslında, bu yumuşak tüylerin kıyafetlerimizde ve yataklarımızda, sıcak tutmamızı sağlamak için kullanıldığını öğrenmiştik. Hava soğuk olduğunda, yatağınızda bir kuş tüyü yorgan olabilir veya içinize bir kuş tüyü ceket giymiş olabilirsiniz. Bunlar yumuşak alt tüylerle dolu eşyalardır.

Yukarıdaki farklı tüy tiplerine bakarsanız, onların birçok farklı şekil ve boyutta olduklarını göreceksiniz. En sık gördüğümüz tüy çeşitleri, kuyruk ve uçma tüyleridir. (Ayrıca kanatlı veya yüzey tüyleri olarak da bilinirler). Tüyler ilk bakışta aynı görünebilirler fakat aslında farklıdırlar. Kuyruk tüyleri, merkezin sağında ve solunda dengelenmişlerdir. Uçuş tüylerinin daha geniş ve daha dar bir yanı vardır. Bu, onları uçmak için daha iyi yapar çünkü çok az dirençle havada sürüklenebilirler (Engelleme kuvveti olarak da bilinir).

Diğer tüy çeşitleri, kuşun vücudunda kullanılır. En sağda gösterilen yumuşak alt tüyler, sıcaklık için iyidirler. Yarı tüyler de kuşları sıcak tutmaya ve su kuşlarının su üzerinde durmalarına yardımcı olurlar. Tüy kılları göz çevresinde, burun deliklerinde bulunurlar ve uçan böcekleri yakalamayı seven bazı kuşların, ağızlarının etrafında görülebilirler. Kıllı tüyler, kuyruk ve uçuş tüylerinin etrafında bulunurlar. Kıllı tüylerin, uçuş tüylerinin ne zamana kadar devam ettirilmesi gerektiğini hissetmek için kullanıldıkları düşünülmektedir.

Ne çeşit bir tüy olursa olsun, tüylerin hepsi benzer kısımlara sahiptir. Aşağıdaki tüy resminde, bir tüy üzerinde görebileceğiniz bütün kısımları bulabilirsiniz. Tüylerin hepsi tüm parçalara sahip değildir. Örneğin yumuşak alt tüyler, sert kıllara (sakallara) ve ince tüylere (tüy bayrağı) sahip değildir. Ayrıca uçuş tüylerinin de, yumuşak sakalların çok az veya hiç olmadığını göreceksiniz.

Tüy Anatomisi

Bir tüyün çıplak gözle görebileceğiniz kısımları: Rachis, tüy bayrağı, yukarı bakan kuş tüyü kılları, sakallar, aşağı bakan kuş tüyü kılları ve içi boş saptır. Ayrıca sakalları birarada tutmaya yardımcı olan ve tüye şeklini veren, sakalcıklar ve çengeller olarak adlandırılan küçük kısımlar vardır

Tüy Rengi

Bazı kuş tüyleri harika renkler gösterir. Renklerin çoğu benim veya senin, evimizin veya okulumuzun duvarlarında görebileceklerimizden çok farklıdır. Bu renkler, ışığın kırılarak farklı renkler oluşturmasıyla elde edilirler. Bu renk çeşidine yanardönerlik denir. Yanardöner şeylerin bazı ilginç yetenekleri vardır. Yanardöner bir nesne baktığınız açıya göre rengini değiştirebilir.

Tüyler Neyden Yapılmıştır?

Elinizi uzatıp tırnaklarınıza baktığınızda veya saçınıza dokunduğunuzda gördüğünüz ve dokunduğunuz şey, tüylerin yapılmış olduğu aynı madde olan keratindir. Keratin çok güçlü ve hafif bir malzemedir. Keratin uçmak için hafif olması gereken kuşlar açısından mükemmeldir. Tüylerin yanı sıra kuşların diğer bazı kısımları olan gagalar ve pençeler de keratinden yapılmıştır.

Kuşların neden dişleri olmadığını hiç merak ettiniz mi? Kuşlar yemek yemek için dişler yerine güçlü gagalarını kullanırlar. Kuşlar gagalarını yiyecek toplamak veya yiyecekleri kırıp açmak için ve bunların dışında diğer hayvanların dişlerini kullanma durumlarında savunma amaçlı kullanırlar. Bazı biyologlar, kuşların gagalarının dişler gibi güçlü fakat daha hafif olduğunu düşünürler. Bu durum uçuş için kuşun başının çok ağır olmasını ve vücutlarının dengesiz olmasını önler.

Tüy Görünümleri

 

Kendiniz görün. Tüyleri kendi elinizde tuttuğunuzdan daha iyi görebileceğiniz, bakıp yakınlaştırabileceğiniz bir tüy galerisi oluşturduk.

Kaynakça: Stettenheim, Peter. What Feathers Do. Birder's World. June 2006: 25-34.

Teşekkür: Bu makaledeki geri bildirim ve önerileri için David Pearson ve Kevin McGraw'a, karda kızakla kayan penguen resminin kullanımı için Nancy Pearson'a teşekkür ederiz. Galerideki kuş tüyleri, Chris Maynard ve Kevin McGraw sayesinde mümkün olmuştur.